Corona virus

In 2020 werden we in Nederland geconfronteerd met besmettingen door het coronavirus. De impact van deze pandemie op de samenleving en op Meander is vele malen groter gebleken dan we ons aan het begin van de uitbraak konden voorstellen. Als regionaal ziekenhuis stond Meander in de frontlinie van de coronacrisis.

“Er was een enorme drive om zoveel mogelijk patiënten te helpen. Daarin heeft Meander een aantal voordelen. Zo hebben we alleen eenpersoonskamers en een besturing die uniek is in Nederland. Onze Spoedeisende Hulp, OK’s, de IC en de kliniek vallen onder één manager die daardoor goed in staat is om de capaciteit van de afdelingen op elkaar af te stemmen.”

Frank de Reij

Samen

De belangrijkste les van 2020 is dat we ondanks de fysieke afstand nog nooit zo verbonden zijn geweest met onze patiënten, onze ketenpartners en met elkaar. De coronacrisis heeft duidelijk gemaakt dat we alleen samen de klus kunnen klaren. In Meander hebben we een cultuur opgebouwd die het woord ‘samen’ vanzelfsprekend maakt. Iedereen deed zijn uiterste best om met elkaar zorg te kunnen geven aan onze patiënten, zowel op de corona-afdelingen als op de andere afdelingen.

Samenwerking is een van onze klantbeloften en juist de onderlinge betrokkenheid en verbondenheid maken mogelijk dat we ‘er kunnen zijn voor mensen op het moment dat het er toe doet’.

Aantallen patiënten

Op 7 maart 2020 werd de eerste coronapatiënt opgenomen in Meander. Op het hoogtepunt van de crisis begin april lagen er 24 coronapatiënten op de IC en 45 op de corona-afdelingen. In totaal zijn in 2020 967 patiënten opgenomen met bewezen of hoge verdenking op corona. Hiervan zijn 138 patiënten opgenomen geweest op de IC.

Crisisorganisatie

In het eerste weekend in maart stelde Meander direct een crisisbeleidsteam (CBT) samen. Dat kwam dagelijks bijeen om alle relevante spelers in het ziekenhuis van de laatste ontwikkelingen op de hoogte te stellen. Daarnaast was er nog een operationeel team en een medisch beleidsteam. De teams overlegden continu met elkaar. Om de communicatie zo helder mogelijk te houden, werd dagelijks om vijf uur ’s middags een mail verstuurd naar alle medewerkers met daarin de gemaakte afspraken. De afdeling Infectiepreventie startte een community op intranet om alle medewerkers te voorzien van relevante informatie over het coronavirus.

AD: Zo ziet een dag van crisismanager Ellerieke Veenendaal in Meander eruit. Lees verder >>

IC

In normale tijden beschikt Meander over 12 IC-bedden. De IC-capaciteit werd in de eerste golf van de coronacrisis opgeschaald naar 28 bedden. Artsen en verpleegkundigen draaiden diensten van 12 uur om patiënten zorg te kunnen geven. Vier van de tien operatiekamers werden omgebouwd tot IC. Op het hoogtepunt van de crisis begin april lagen 24 coronapatiënten op de IC. Vanaf half april was de piek van coronapatiënten op de IC over het hoogtepunt heen. Het aantal nam in de weken daarna snel af, waardoor de reguliere zorg weer opgestart kon worden.

Meander heeft de zomerperiode, toen er weinig coronapatiënten waren, gebruikt om zich voor te bereiden op de tweede golf van het coronavirus. Het aantal IC-bedden is uitgebreid naar 20 bedden. Er kwamen iets meer IC-verpleegkundigen beschikbaar doordat een aantal verpleegkundigen tijdens de eerste golf terugkeerden naar hun oude vak om te helpen en uiteindelijk zijn gebleven. Ook werkt Meander met een groep ‘reservisten’, verpleegkundigen van andere afdelingen die snel kunnen bijspringen op de IC.

“Ik ben heel blij en trots op alle medewerkers binnen het Operatiekamercomplex, hoe zij dit met elkaar hebben gedaan. Naast de flexibiliteit en extra inzet op de IC hebben zij laten zien dat er een top team staat dat met elkaar de beste zorg voor onze patiënten wil leveren. We zijn blij dat we nu weer gaan opschalen naar de optimale capaciteit en daarmee de zorg voor alle patiënten weer kunnen gaan aanbieden.”

Ellerieke Veenendaal, crisismanager en manager OKC

IC-verpleegkundige Andrea Hermans-Kerkhof vertelt hoe het nu op de IC is. Op wat voor manier is haar werk veranderd en welk verhaal is haar het meeste bij gebleven? Waar lopen patiënten tegenaan als ze van de IC af komen?

Cohortafdelingen

Tijdens de eerste golf van de coronacrisis had Meander vier cohortafdelingen van twintig bedden operationeel. Op het hoogtepunt van de coronacrisis in het voorjaar werden 45 patiënten verpleegd op de corona-afdelingen.

75 verpleegkundigen werden in het voorjaar van 2020 opgeleid voor het werk op de cohortafdelingen. Die verpleegkundigen waren beschikbaar omdat andere afdelingen gesloten werden. In de eerste weken van maart is een e-learning ontwikkeld om verpleegkundigen bij te scholen hoe het is om met longpatiënten te werken. Ook zijn we overgegaan op ‘training on the job’, verpleegkundigen die met ervaren krachten meeliepen.

Verpleegkundige Caroline Vriesema verruilde tijdelijk haar afdeling Traumatologie om in de frontlinie te staan op de corona-afdeling en kan daar echt het verschil maken. Lees het interview>>

Verpleegkundige Nelleke keerde door corona terug in het ziekenhuis: ‘Het zit in m’n hart’. Lees verder >>

Niet alleen de IC-artsen en longartsen draaiden tijdens het hoogtepunt van de coronacrisis overuren, maar ook andere specialismen sprongen bij op de corona-afdelingen. Bijna alle dermatologen hebben meegewerkt op de corona-afdelingen. Dermatologen Noor van Oosten en Ineke Janse vertellen hoe het was om uit hun comfort zone te stappen en hoe zij de afgelopen weken beleefd hebben. Lees verder >>

Film Meander Actueel – Hoe is het op de cohortafdeling/Marja Bonarius

OK en Kliniek

Ook op de andere verpleegafdelingen in de kliniek veranderde het werk behoorlijk in het voorjaar. Verpleegafdelingen werden gecombineerd om ruimte te maken voor de opvang van coronapatiënten. Met man en macht is er gewerkt om de beschikbare OK-capaciteit optimaal te benutten. De niet-uitstelbare zorg voor de patiënten heeft daardoor altijd door kunnen gaan.

Oncologische zorg gaat door
De zorg voor patiënten met kanker is in Meander onverminderd doorgegaan. Dat gold zowel voor nieuwe oncologische patiënten als voor patiënten die al in een behandeltraject zaten bij Meander. In het voorjaar werden bijna alle oncologische patiënten volgens planning geopereerd. Ook de chemo- en immunotherapie behandelingen gingen vrijwel allemaal volgens planning door, evenals de noodzakelijke bloedonderzoeken en diagnostiek.

Daarnaast werkten we met andere ziekenhuizen in de regio (UMC Utrecht, St. Antonius Ziekenhuis, Diakonessenhuis, Tergooi en Ziekenhuis Rivierenland) samen in het Oncologienetwerk Midden-Nederland (Oncomid). Samen zorgen we ervoor dat de oncologische zorg altijd doorgaat.

“Een kankerpatiënt is niet minder belangrijk dan een Covid-patiënt. Van het feit dat we bleven opereren, plukken we nog steeds de vruchten. Het is heel goed dat we dat hebben gedaan. Dat is in het tempo waarmee wij opereerden niet in veel ziekenhuizen gebeurd.”

Frank de Reij

Poliklinieken

De poliklinische zorg in Meander werd in het voorjaar grotendeels omgezet naar telefonische afspraken of videoconsulten [link naar hoofdstuk Vincent]. In de maanden maart en april waren de wachtkamers vrijwel leeg.

Hoe is het nu op de poliklinieken? Op welke manier is de zorg veranderd de afgelopen weken? Veel patiënten zijn afgebeld, maar welke patiënten zien ze nog wel op de poli?

De verpleegkundig specialisten van longoncologie geven in onderstaande vlog antwoord op deze vragen.

Aandacht voor elkaar

Vanuit Meander is er alles aan gedaan om de medewerkers te helpen. Voor werknemers in de nachtdienst werden hotelkamers geregeld zodat ze overdag in alle rust konden slapen. De catering had minder patiënten en bezoekers en richtte zich helemaal op het eigen personeel. Het Mental Support Team was beschikbaar voor alle medewerkers van Meander en wordt gevormd door leden van de vakgroepen Geestelijke Verzorging & Ethiek, Medisch Maatschappelijk Werk, Medische Psychologie en P&O. Het Mental Support Team Corona is heel 2020 beschikbaar geweest om aan te sluiten bij bestaande overlegmomenten zoals een Lean-moment, dagafsluiting, overdracht, koffiepauze, etc. De ondersteuning op teamniveau was gericht op het delen van ervaringen en op psycho-educatie, het laatste ook via informatiemateriaal. Voor wie daar behoefte aan had, was er gelegenheid voor individueel contact.

“Het was een heftig jaar. Maar ik heb Meander juist in deze periode op zijn mooist gezien. Iedereen deed zijn uiterste best om met elkaar zorg te geven aan onze patiënten.”

Astrid Posthouwer, Lid Raad van Bestuur

Bekijk het gesprek over mentale ondersteuning in Meander tussen Karin van der Goot en Ger Palmboom

Tijdlijn

27 februari
2 maart
6 maart
7 maart
15 maart
16 maart
20 maart
21 maart
24 maart
29 maart
31 maart
Eind maart
Paasboodschap
15 april
16 april
Half mei
20 mei
Zomer
Medio oktober
21 okt

27 februari

Met de voorjaarsvakantie die ten einde loopt, besluit de d.d. crisismanager proactief op te schalen naar het OT. Diezelfde avond worden in het zuiden van Nederland de eerste besmettingen vastgesteld.

2 maart

Alle patiënten met luchtwegklachten in Meander worden getest op coronavirus.

6 maart

Op 6 maart wordt de eerste positieve COVID-test afgenomen in Meander en vanaf dat moment wordt besloten officieel op te schalen naar het CBT.

7 maart

Eerste patiënt met het coronavirus opgenomen in Meander.

15 maart

Eerste cohortafdeling ingericht op A2.

16 maart

Meander alleen nog toegankelijk voor acute, niet-uitstelbare en oncologische zorg. Alle niet-urgente en uitstelbare poli-afspraken, operaties en diagnostiek worden uitgesteld of omgezet naar telefonisch consult.

20 maart

De tweede cohortafdeling voor coronapatiënten wordt geopend.

21 maart

Met ingang van maandag 23 maart wordt in de loop van de dag de SEH als cohortafdeling ingericht. Patiënten met sterke verdenking op of bewezen corona worden strikt gescheiden van patiënten die andere acute zorg nodig hebben.

24 maart

Vrijwel de gehele SEH van Meander is ingericht als een cohortafdeling.

29 maart

De derde cohortafdeling voor coronapatiënten wordt geopend.

31 maart

Meander doet er alles aan om de operaties te plannen die we nu kunnen plannen. Alle niet uitstelbare operaties werden sowieso al gepland, maar we kijken ook naar operaties die we daarbij kunnen inplannen. Leidend hierin is de beschikbare capaciteit van middelen, mensen en bedden.

Eind maart

Een bijzonder moment: de eerste patiënt die met corona op de IC gelegen heeft, mag eind maart naar huis.

Paasboodschap

15 april

Vanwege de afname van het aantal Corona patiënten in huis en de toename van de niet-uitstelbare zorg, kunnen twee cohortafdelingen worden gesloten. De vrijgekomen verpleegafdeling wordt kort daarna weer in gebruik genomen voor de opnames van chirurgische patiënten. Het opschaalplan van de kliniek wordt verder uitgewerkt in samenhang met de fasering van het uitbreiden van de OK-capaciteit. We anticiperen waar we kunnen en schakelen snel en flexibel om waar nodig.

16 april

Uitgestelde poliklinische consulten, onderzoek (diagnostiek) en operaties worden vanaf maandag 20 april weer ingepland.  Met plexiglasschermen heeft Meander zogenaamde eenpersoonswachtkamers gemaakt en het ziekenhuis op 1,5 meter afstand ingericht. Een grote klus die in één nacht tijd werd geklaard.

Half mei

Vanaf half mei opereert Meander weer volledig op het normale schema.

20 mei

Patiënten met een afspraak in het ziekenhuis krijgen een digitale coronacheck. Dat is een online vragenlijst via de website. Via deze vragenlijst krijgt iemand een advies over de komst naar het ziekenhuis en de maatregelen die gelden.

Zomer

In de zomer loopt het aantal besmettingen terug, maar vanaf september dient de tweede coronagolf zich aan. Onze inzet is dat we bij de tweede golf de reguliere zorg in Meander zo min mogelijk willen afschalen. In de zomermaanden hebben de IC en de kliniek gewerkt aan een plan voor efficiënte opvang van coronapatiënten.

Oscar Groot:

De IC is inmiddels uitgebreid naar 14 standaard ingerichte bedden en kan, als de nood hoog is, opschalen naar 20 bedden. De benodigde IC-apparatuur is aangeschaft, er zijn ruime voorraden beschermingsmiddelen en geneesmiddelen aangelegd en er wordt gewerkt aan opleiding en bijscholing van ons personeel. Verder zijn we klaar om weer een cohortafdeling in te richten zodra het aantal corona patiënten toeneemt.”

Astrid:

“Een goede landelijke en regionale spreiding van patiënten moet ervoor zorgen dat ziekenhuizen niet overbelast raken en hun reguliere zorg weer fors moeten afschalen. Ook binnen onze veiligheidsregio maken we afspraken met UMC Utrecht, het Diakonessenhuis en het St. Antonius over de aantallen patiënten die we aankunnen. De personele bezetting is een van de grootste uitdagingen waar we voor staan. Hoe combineren we de zorg voor corona-patiënten en de reguliere zorg, zonder dat ons personeel overbelast raakt of dat de kwaliteit en veiligheid in gevaar komen? Gelukkig is het ons gelukt om extra personeel aan te trekken en worden collega’s bijgeschoold voor ondersteuning op de IC. Ondanks deze oplossingen zal het ook nu weer gepuzzel worden om overal de bezetting op orde te houden.”

Medio oktober

Medio oktober komt het crisisteam voor het eerst weer bij elkaar.

21 okt

Meander opent opnieuw een extra afdeling voor het verplegen van patiënten die besmet zijn met het coronavirus. Afspraken voor onderzoek en consulten in poliklinieken gaan gewoon door. Ook alle spoedoperaties en kankerzorg blijven plaatsvinden.